بزرگترین کارخانه کبریت سازی جهان در ایران

مهندس توکلی با افتخار می‌گوید که با تولید سالانه ۱۰ میلیارد جعبه کبریت، بزرگترین تولیدکننده کم‌هزینه ودر موثر جهان هستیم.

10 دی سالروز اختراع اولین کبریت شیمیایی است.  اولین کبریت شیمیایی در سال ۱۸۲۷ میلادی توسط «جان واکر» اختراع شد. این کبریت‌ها چوب‌های باریکی بودند که سرهای آن‌ها نخست گوگردی شده و سپش در کلرات پتاسیم و رصن و گوگرد اکسیژنه آغشته می‌شد و در آخر در محلول اسید سولفوریک فرو برده می‌شد. در سال ۱۸۳۰ میلادی شارل سوریای فرانسوی کبریت فسفری را اختراع کرد که با فسفر سفید ساخته می‌شد. بعدها این کبریت به کبریتی تبدیل شد که بر اثر مالش با کاغذ شیشه‌ای آتش می‌گرفت. خمیر این کبریت‌ها از کلرات پتاسیم، سولفور آنتیمون و آب صمغ بود. به دلیل خطر استفاده از فسفر سفید کارل رانس و لوندسترم فسفر بی‌شکل، را که مخلوطی از فسفر سفید و قرمز بود را به کار بردند. با این حال آلمانی‌ها افتخار این اختراع را برای کامرر می‌دانند و اتریشی‌ها و مجارها نیز آن را به اتین رومر و پرشل نسبت می‌دهند. نخستین کارخانهٔ کبریت‌سازی جهان توسط کامرر آلمانی در سال ۱۸۳۲ میلادی ساخته شد. نخستین کارخانه کبریت در ایران کبریت توکلی است. 

ببزرگترین کارخانه کبریت سازی جهان در ایران

بهتر است سری به آشپزخانه بزنید و روی جعبه کبریت‌تان را بخوانید (البته اگر هنوز از کبریت استفاده مینماید). زیر همان کلمه‌ای که نوشته این کبریت بی‌‌خطر است آرم توکلی چاپ شده است. البته در برخی از محصولات توکلی، نام کبریت فروزان نوشته شده است.

موضوع برمی‌گردد به 100 سال قبل زمانی که عهدنامه ننگین ترکمنچای امضاء شد و منطقه قفقاز به دست روس‌ها افتاد. آن زمان بنیانگذار کبریت توکلی یا همان حاجی آقا کبریت‌ ساز توکلی ساکن ایروان و تاجر قند و شکر و کبریت بود که وقتی دید سرزمینش تحت سلطه استالین درآمده به تبریز نقل مکان کرد و در سال 1297 کارخانه کبریت‌سازی توکلی را ایجاد کرد. حاجی آقا کبریت ساز دارای 2 دختر و 55 پسر بود که فرزندانش نیز در این راه او را یاری می‌کردند. ولی در میان فرزندان، محمدتقی پس از گذراندن دوره دبیرستان در کالج البرز تهران برای ادامه تحصیل راهی شهر میشیگان آمریکا شد و موفق به اخذ مدرک لیسانس در رشته مکانیک شد که متاسفانه در مقطع فوق‌لیسانس به علت بیماری پدر مجبور شد به ایران بازگردد. محمدتقی 25 ساله به عنوان عضو هیات مدیره در ادامه خدمات پدر ابتکارات جدیدی را در کارخانه پیاده کرد که یکی از آنها استفاده از ضایعات چوبی کبریت‌سازی برای تولید نئوپان بود.

hameja332pic1

اولین کارخانه کابینت‌سازی ونئوپان در ایران

مهندس محمدتقی کبریت‌ساز توکلی در سال 1342 با انتقال صنایع نئوپان از کشور آلمان به ایران توانست اولین کارخانه تولید  نئوپان در ایران را پایه‌گذاری کند. در آن زمان محصولی به نام «فورمیکا» در اروپا تولید شد که بر روی نئوپان برای جلوگیری از نفوذ آب و خوردگی چسبانده می‌شد که این مهندس 32 ساله توانست با ساخت این ماده برای اولین بار در ایران «فورمیکا» را بر روی نئوپان بکشاند.

بعد از تاسیس کارخانه نئوپان دیدیم که نئوپان داریم، فورمیکا هم که تولید می‌کنیم، پس مشکلی برای ساخت کابینت نداریم. برای همین اولین کارخانه ساخت کابینت در ایران راه‌اندازی شد. آن زمان کسی کابینت نداشت یا اگر هم داشت آهنی بود یا خارجی.

 

کارخانه کبریت‌سازی

محمدتقی توکلی می‌گفت: آن زمان که پدرم کارخانه ایجاد کرد به علت خروج ایرانیان از منطقه قفقاز، زنان و کودکان زیادی در کاروانسراها و محلات شهر آواره و گرسنه بودند که پدر تعداد زیادی از آنها را برای کار به کارخانه آورد. آن زمان کارخانه کبریت‌سازی توکلی بیش از 900 کارگر داشت و امروز به دلیل پیشرفت صنایع و تکنولوژی با 300 کارگر فعالیت می‌کند. چوب کبریت از درخت صنوبر تبریزی ساخته می‌شود و به اصلاح گوگرد آن از ترکیب 12 ماده شیمیایی تهیه می‌گردد که با سلیکوم حیوانی به چوب کبریت چسبانده می‌شود. امروزه در تمام دنیا، کبریت از مصرف عمومی به مصرف لوکس تبدیل و فندک جایگزین آن شده است. کارخانه‌های بزرگ کبریت‌سازی جهان هر کدام محصول خاصی را تولید می‌کنند یک کارخانه کبریت تزئینی، یکی دیگر کبریت شومینه و… ولی کبریت‌سازی توکلی تنها کارخانه در جهان است که تمامی محصولات را تهیه و تولید می‌کند و جزء باکیفیت‌ترین کبریت‌های جهان شناخته شده است.

 مهندس توکلی می‌گوید: هم‌اکنون در جهان هر عدد کبریت به قیمت 2 دلار فروخته می‌شود که در این میان کبریت توکلی تنها با قیمت 50 سنت ارائه می‌شود و با افتخار می‌گوید که با تولید سالانه 10 میلیارد جعبه کبریت، بزرگترین تولیدکننده کم‌هزینه وموثردر جهان هستیم.