پروفسور نایل فرگوسن یک جمهوری خواه تندرو و از نئومحافظه کاران است. در انتخابات دو دوره قبل در ایالات متحده مشاور جان مک کین بود و در حال حاضر یکی از گزینه های اصلی جای گزینی هنری کسینجردر جناح جمهوری خواه و برنارد لوییس، استراتژیست فرهنگی غرب است.

او از مسیحیان صهیونیست و طرف دار دو آتشه اسرائیل و کاملا ضد اسلام است و از همین رو امکان اعتماد به سخنان تاریخی وی در مستندهایش وجود ندارد چرا که همواره با هواداری از جبهه ای خاص سخن می گوید ضمن آنکه باید به یاد داشته باشیم، امروزه تاریخ را نه قوم پیروز بلکه مردمی می نویسند که رسانه را در اختیار دارند. وی در سال 2010 همسر خود را با 3 فرزند طلاق داد و با ایان هیرسی علی که فمینیست افراط گرای ضد اسلام است ازدواج کرد.

انتخاب مستند «جنگ جهان» از یک سو با روی کرد دشمن شناسی، در جهت آشنایی مخاطبان با نظرات اصلی این استراتژیست غربی و ضد اسلام صورت گرفته و از سوی دیگر کمک می کند تا مخاطبان با دست یابی به برآورد استراتژیک متوجه شوند که دشمنان اسلام چطور یا چگونه فکر می کنند. در ضمن با توجه به اینکه جنبه های آموزشی این مستند از حیث تاریخی و کلان نگر، یکی از عوامل اصلی در انتخاب این مستند بوده، به مخاطب گرامی اصرار می ورزیم که اصل ویدئوی این مستند را مشاهده نموده و از مطالب عمیق آن نهایت استفاده را ببرند. آنچه که در ادامه می آید روگرفتی ساده و خلاصه ای مجمل از این مستند 6 قسمتی می باشد. در این قسمت، نایل فرگوسن بررسی می کند که چگونه سقوط وال استریت در سال 1929 رویای آمریکایی را در هم شکست و بحران بزرگ را به وجود آورد و چگونه جنگ جهانی دوم به وجود آمد.

***

نایل فرگوسن: در سالهای متعاقب جنگ اول جهانی، بشر با نوایی تازه به رقص آمد.در برلین، در لندن،حتی تا دور دستهایی مثل اینجا در شانگهای.شهرنشینان دنیا در افسوس رویای آمریکایی بودند.ایالات متحده نمایانگر آزادی ها بود:در زندگی اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و هیچ چیزی بهتر از جاز روح این آزادی رو تسخیر نمیکرد. موزیکی که در قلب آمریکای تبعیض نژادی متولد شد و حالا دوباره در بسته بندی جدید تحت عنوان موزیک سرور برای مهمانی جهانی عرضه می شد.اما رویای آمریکایی در بزرگترین فاجعه ی اقتصادی در تاریخ مدرن، از هم پاره شد.

در سرتاسر دنیا،«رکود بزرگ» هر دوی کاپیتالیسم و دموکراسی را در هم شکسته بود. اقتصاد برنامه ریزی شده جای بازار آزاد را گرفت.تلفیق نژادی جای خود را به تعقیب نژادی داد.حالا مردم نمی رقصند رژه میرفتند به سوی جنگ.راه، از رکود تا جنگ، راهی پر پیچ و خم بود.

سال 1920، سال موفقیت های پی درپی برای آمریکایی ها بود چرا که 40% ثروت دنیا مال آمریکایی ها بود. در این سال های بعد از جنگ جهانی نخست اقتصاد جهانی در آمریکا بود. نیروهای جهانی سازی دوباره احیا شدند: تجارت، سرمایه گذاری بین المللی، مهاجرت همه دوباره اوج گرفتند. و در چنین محیطی صدور مدل آمریکایی برآمده از نظرات ادوارد برنایز آسان بود: تولید انبوه، مصرف انبوه، دموکراسی انبوه. اما همه این ها در 28 اکتبر سال 1929 به توقفی ناگهانی رسید و 80% ارزش بازار بورس وال استریت سقوط کرد. گاو وحشی ساختمان وال استریت ناگهان بیمار شد.

تصویر گاو وحشی جلوی ساختمان بورس وال استریت

با درکی که بعد از وقوع همه این حوادث داریم، این بحران گریزناپذیر بود. ظرفیت بیش از حد در کشاورزی و صنایع سنگین، بار مالی که از جنگ باقی مانده بود. این مشکلات با افزایش تعرفه ها و مالیات ها توسط دولت ترکیب شدند. تجارت جهانی خیلی ساده سقوط کرد و تاثیر آن بر مردم عادی مصیبت بار بود. در طی چند سال، سه میلیون آمریکایی حقوق بگیر سابق، بیکار خواهند بود. میلیون ها آمریکایی، زن و مرد و بچه، در سرما در انتظارند، در صفوف نان، و سوپ های اعانه ای. در آلمان تقریباً همین داستان تکرار می شد.در بخش هایی از ژاپن مردم در گرسنگی به سر می بردند. هر دوی کاپیتالیسم، و دموکراسی، به نظر می رسید که شکست خورده باشند.

هرچه اوضاع رویای آمریکایی بدتر می شد مردم بیشتر مجذوب برنامه ریزی شوروی می شدند. طرحی که مردم غرب را بهت زده کرده بود. استالین نام این قدرت نمایی را «سوسیالیزم در یک ملت» نهاد یعنی چیزی که صنعتی شدن سریع کشور را ممکن می ساخت. البته صنعتی شدن به قیمت دستگیری بیش از 20 میلیون نفر کارگر و کشته شدن حدود 7 میلیون نفر دیگر.

در اتحاد شوروی استالینی، برنامه اقتصادی، به معنی جنگ طبقاتی بود. در حالی که اشتراکی کردن کشاورزی، بنا بود تا دهقانان مرفه تر معروف به«کولک» را به روی زمین ببرد؛ اما این تمام داستان نبود.کانال ولگای مسکو، سرنخ دیگری به انگیزه های استالین برای کشتار انبوه ارائه می داد. ساخت این کانال نه تنها به وسیله زندانیان سیاسی، بلکه به دست تاتارها و گرجی هایی که به زور به دست صدها مایل آن طرف تر از زادگاه شان انتقال داده شده بودند انجام گرفت. بسیاری از اجساد آن ها به عنوان مصالح در سیمان های پایه های این پل های متحرک مخلوط شدند.

ژوزف استالین

استالین نه تنها طرفدار جنگ طبقاتی بود بلکه او یکی از پیشگامان پاکسازی قومی نیز به شمار می رفت. ما عموماً به طبقه و نژاد به عنوان ماهیتی مجزا  نگاه می کنیم، اما در اتحاد شوروی استالینی، این تمایز خیلی به وضوح تفکیک نمی شد. اولا، خود طبقه به خصیصه ای مورثی تبدیل شد، اگر پدر شما یک کارگر بود پس خود شما هم یک کارگر بودید. اگر پدر شما یک کولک بود این اتفاق برای شما هم اتفاق می افتاد. دوماً، و مهم تر از همه استالین شروع کرد به لحاظ کردن برخی گروه های قومی، در جایی که هنوز یک امپراطوری چند ملیتی به شمار می رفت.

سیاست های نژادی استالین توسط یک ماجراجوی اسکاتلندی به نام فیتسروی مک لین، فاش شد: یک کارمند دون پایه سفارت بریتانیا در مسکو مصمم برای به دست آوردن اطلاعاتی درمورد آنچه که بیرون پایتخت روی می داد، مک لین محدودیت های مسافرتی رژیم را نادیده گرفت و سوار به قطار سیبری شد. در ایستگاه آلتیسک، او متوجه بستن چند واگن حمل دام به قطار شد. این واگن ها پر از آدم هایی بودند که بعداً معلوم شد کره ای هستند که با خانواده و دارایی های خود از خاور دور به آسیای مرکزی آورده می شدند؛ جایی که برای کار در مزارع پنبه فرستاده می شدند. آن ها هیچ اطلاعاتی از دلیل تبعید خود نداشتند. بعدا فهمیدیم که مقامات شوروی خودسرانه دویست هزار کره ای را تبعید کردند. چیزی که مک لین شاهد آن بود تنها یک بخش از برنامه وسیع دیپورت کردن بود.

فیتسروی مک لین انگلیسی

در روسیه استالینی، تعقیب های نژادی اغلب به صورت جنگ طبقاتی تغییر چهره می داد. بلغارها، چچنی ها، کرامین ها، تاتارها، آلمان ها، یونانی ها، هندوکشی، ازبک، کالمیکس، کرچای، لهستانی ها، اوکراینی ها، در سرتاسر قلمرو استالین، بیش از یک و هفت دهم میلیون نفر از این قومیت ها در نتیجه این نوع کوچاندن های اجباری مردند. سیاستی که هیچ ربطی به مارکسیسم و لنینیسم، انطور که استالین ادعا می کرد نداشت. و ربط به سوء ظن عمیق او نسبت به غیر روسی ها داشت.

آلمان در دهه 1920 قدرت اقتصادی و توانایی بالایی داشت؛ چیزی شبیه اروپای غربی. اما در پشت چهره صنعتی خود، آلمان ها نوعی قوم گرایی نژادی را تبلیغ می کردند که بسیار پلیدتر از آنچیزی بود که انگلیسی ها فکرش را می کردند. یک سوال مهم وجود دارد: چرا رکود بزرگ فقط در آلمان باعث براندازی دموکراسی شد؟

کشورگشایی های آلمان بین سال های 1941 و 42

جواب این است: آمریکا سیاست «نیو دیل» روزولت و آلمان هیتلر را تولید کرد. هر دو به دنبال بهبود اوضاع اقتصادی بودند اما هیتلر این را مقدمه ای برای اشغال سرزمین و افزایش «فضای حیاتی و استراتژیک» آلمان قرار داد. قدم دیگری که هیتلر برای بزرگ کردن و قدرتمند کردن آلمان برداشت این بود:

هیروهیتو پادشاه وقت ژاپن

اما سه سال بعد از جانشینی هیروهیتو، رکورد بزرگ سررسید. سیاستمداران غیر نظامی قدرت را تسلیم امپراطور، و فرماندهان نظامی او کردند. مردان جوان به نیروهای مسلح خوانده شدند، جایی که تعالیم"روح بشیدو"به ذهنشان تزریق می شد، سنن نظامی جنگجویان سامورایی، اولین درسی که تازه سربازان یاد می گرفتند نظام نامه سربازان بود. هفت وظیفه محول بر خدمت گذاران مسلح امپراطور:

وفاداری، اطاعت بی قید و شرط از فرامین، شهادت، استفاده کنترل شده از زور، صرفه جویی، احترام به مقام بالاتر و بالاتر از همه افتخار به همراه پرستش امپراطور و آیین سامورایی بشیدو، ناسیونالیسم نیرومند ی را ایجاد کرد که ژاپن را به عنوان آخرین محافظان راستی، در جهانی فاسد، به دنیا نشان داد. ژنرال های ژاپنی در یک چیز توافق نظر داشتند: در شرایط سخت اقتصادی سال های1930 امپراطوری ژاپن باید توسعه پیدا کند و یا بمیرد، سرزمین های جدید مواد خامی را فراهم می کند که صنایع تسلیحاتی ژاپن به شدت به اون نیاز دارد و بعد، هزینه های نظامی اقتصاد بی حال کشور را به جنبش وا می دارد اما این امپراطوری، مثل امپراطوری های سست و چند ملیتی گذشته نخواهد بود. یک امپراطوری جدید دولتی خواهد بود بر پایه کنترل تمرکزگرایانه، و انقیادنژادی سکوی پرتاب آن، استان شمال شرقی چین، منچوری خواهد بود.

نقشه منچوری، یکی از ایالات چین

از زمان شکست دادن روسیه در 1905، ژاپن خطوط راه آهن جنوبی منچوری را اداره می کرد. در سپتامبر 1931، ارتش ژاپن به طور عمدی قطعه کوچکی از راه آهن را در شن یانگ منفجر کرد. این واقعه به حادثه منچوری مشهور شد. این لحظه ای محوری در جنگ جهانی قرن بیستم بود. با مقصر دانستن بدبینانه راه زنان چینی برای این انفجار، ژاپنی ها ادعا کردند که این داستان در حال کشیده شدن به هرج و مرج است. و این دست آویزی بود برای نه تنها اشغال شن یانگ بلکه در مدت چند ماه، تقریباً تمام منچوری تا نیمه های دهه1930، منچوری به دولت های اقماری منچوکو تبدیل شده بود.

هر ساله بین سال های 1931 تا 1937، ژاپنی ها در مرز های چین، عمیق تر و عمیق تر پیشروی کردند. دنیا تنها تماشا کرد تا جولای 1937، ژاپنی ها به حومه بیجینگ رسیده بودند.

و بعد به بهانه گم شدن یک سرباز ژاپنی جنگی سنگین میان ارتش ژاپن و چین درگرفت. ژاپنی ها به دنبال اشغال بندر شانگهای بودند اما شانگهای حدود یک ماه مقاومت کرد. این در حالی بود که در ویلاهای خارج شهر که ساکنین کشورهای غربی بودند بدون نگرانی از جنگ رفت و آمد می کردند. چرا غربی ها تا این حد برای حمله ژاپنی ها آماده بودند. انگلیسی ها نمی خواستند با ژاپن درگیر شوند چرا که هنوز از فشار زمان رکود بزرگ و بدهی های سنگینی که به آمریکا داشتند کمر راست نکرده بودند.

برای همین به جای فکر کردن به حمله به امپراتوری های بزرگ ایتالیا و ژاپن و آلمان، از سیاست «حالا ببینیم چه پیش می آید»پیروی کردند. یعنی همان رکودی که ژاپنی ها را متقاعد به کشورگشایی کرد، انگلیسی ها را مجبور به کوتاه آمدن کرد.

ما سرمنشا جنگ دوم جهانی را دهه 1930 می دانیم. اما سوال بسیار مهم اینجاست که آیا کشورهای غربی می توانستند جلوی وقوع این جنگ را بگیرند یا نه؟ از سویی بریتانیا هیچ تعهدی نسبت به عهدنامه ورسای جنگ نخست نداشت و از سوی دیگر هم هیتلر اصلا سر سازش با انگلیسی ها را نداشت. حقیقت این است که در کابینه انگلیس افراد زیادی طرفدار هیتلر بودند حتی خود وزیر خارجه چمبرلین. این افراد هیتلر را انسانی با تمایلات عادلانه و صلح آمیز می دانستند و می گفتند اگر با وی دوستی کنیم منافع خوبی برای ما خواهد داشت.

نویل چمبرلین، وزیر خارجه وقت انگلستان

انگلیس برای آرام نگاه داشتن هیتلر و پیروی از سیاست دلجویی بخش های آلمانی زبان چکسلواکی را به سادگی به هیتلر داد تا جنگی درنگیرد اما هیتلر زیر قولی که به انگلیس داده بود زد و به پراگ حمله برد و به سادگی چکسلواکی از صحنه روزگار محو شد. اگر انگلیس با روس ها و فرانسوی ها وارد معامله می شد به جای اینکه با هیتلر معامله کند در این صورت خیلی ساده تر می توانست جلوی او را بگیرد.

(مولف:آیا به سادگی می توان پذیرفت، کشوری مانند انگلستان که در تاریخ به مکاری و حیله گری معروف است اینگونه به زعم آقای فرگوسن ساده انگارانه با آلمان هیتلری برخورد کند یا اینکه از بهم ریختن دنیا حقیقتا سود می برده است؟)

برخلاف تصور انگلیسی ها فاشیسم و کمونیسم دشمنان آشتی ناپذیر بودند اما با این حال در یک چیز اشتراک داشتند و آن این بود که به جای اقتصاد آزاد به سمت اقتصاد برنامه ریزی شده حرکت کرده بودند. و همگی نژادپرست بودند.